Geschiedenis

Op 24 april 1926 werd de Stichting Fonds Dr. Catharine van Tussenbroek opgericht ter nagedachtenis aan de tweede vrouwelijke arts in Nederland en een van de eerste vrouwen die kozen voor een academische studie. Catharine van Tussenbroek werd geboren in 1852. Na een korte carrière als onderwijzeres, besloot ze in navolging van Aletta Jacobs geneeskunde te gaan studeren. In 1887 promoveerde ze cum laude aan de Universiteit Utrecht, waarna ze zich in Amsterdam vestigde als huisarts speciaal voor vrouwen en meisjes.

In haar wetenschappelijk onderzoek en publicaties legde Van Tussenbroek zich vooral toe op de gynaecologie en de verloskunde. Haar leven stond echter niet alleen in het teken van de wetenschap. Catharine van Tussenbroek was ook erg actief in de vrouwenbeweging. Zo hield ze bij de opening van de eerste tentoonstelling van Vrouwenarbeid te ‘s-Gravenhage (1898) een voordracht over het tekort aan levensenergie bij jonge vrouwen en meisjes. Ze uitte kritiek op de positie waarin vrouwen van de gegoede stand verkeerden, die op doelloze wijze hun tijd doorbrachten met als enige oogmerk het huwelijk. Zij pleitte voor een vakopleiding die deze meisjes in staat zou stellen economische onafhankelijkheid te verwerven.

Catharine van Tussenbroek was een lichtend voorbeeld voor de jongere generatie artsen en een prominente feministische persoonlijkheid die in wijde kring respect en waardering oogstte. Na haar overlijden werd op initiatief van dr. Marianne van Herwerden als “blijvend monument” voor Van Tussenbroek een fonds in haar naam opgericht met als doel de bijdrage van vrouwen aan de wetenschap te stimuleren. Sindsdien hebben honderden vrouwen een beurs ontvangen om hun onderzoeksambities te verwezenlijken. De inkomsten van het Fonds bestaan uit renten van het kapitaal, schenkingen, legaten, en jaarlijkse donaties van leden van de VVAO (Vereniging van Vrouwen met een Academische Opleiding). www.vvao.nl

Sinds 1994 wordt tevens het Nell Ongerboer Fonds door de Stichting beheerd, dat een belangrijke uitbreiding van middelen betekende. Nell Ongerboer (1903-1993), een actief lid van de VVAO, liet een bedrag van ruim een miljoen gulden na met bestemming om van de rente jaarlijks studiebeurzen aan vrouwen te verstrekken ter bevordering van “de maatschappelijke en geestelijke volksgezondheid van vrouwen van Nederlandse nationaliteit.” Zij leverde zelf als sociaal-psychologe een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van het maatschappelijk werk in Nederland. In 1932 stond ze aan de basis van een van de eerste Medisch Opvoedkundige Bureaus van Nederland. In 1946 ging Nell Ongerboer met een beurs naar de VS, destijds het beloofde land voor maatschappelijk werksters. Zij kwam er in contact met de social casework methodiek, die ze na terugkeer in Nederland hier introduceerde en verder ontwikkelde. Nell Ongerboer bestempelde deze reis als het hoogtepunt van haar leven en dat was vijftig jaar later ook de reden dat ze haar kapitaal aan het Van Tussenbroek Fonds schonk.

Lustrum 2016

Op 5 november 2016 vond de Lustrumviering van het Fonds dr. Catharine van Tussenbroek plaats in Utrecht! Wat is de stand van zaken voor vrouwelijke wetenschappers in 2016? Hoe zal de toekomst zich ontwikkelen? Wat kunnen wij bijvoorbeeld leren van Johanna Westerdijk, de eerste vrouwelijke hoogleraar in Nederland en pionier voor vrouwen in de wetenschap? Zulke vragen stonden centraal tijdens ons symposium, voor meer informatie klik hier.